Hypnosen is een film waarvan je met gekromde tenen wilt wegkijken, volgens Coen van Zwol in NRC. Je kijkt ernaar met plaatsvervangende schaamte. Daardoor “ervaar je hoe verknipt onze normaliteit is”. Met andere woorden: de film is een spiegel waar je eigenlijk liever niet in kijkt.

Kramp

‘Tenenkromedie’ is leuk gevonden, en tegelijkertijd een vreselijke woordspeling. Maar waarom ‘kromme tenen’? Probeer zelf eens wat je lichaam doet als je van plaatsvervangende schaamte zit te gruwelen. Je trekt niet alleen je tenen samen, maar je hele lichaam: bijvoorbeeld ook je vingers en je schouderbladen. Waarom zeggen we dan niet simpel weg dat we er kramp van krijgen? Eigenlijk had Van Zwol de film gewoon een ‘kromedie’ kunnen noemen. (Overigens waardeert hij de film met vier – uit vijf – ballen.)

Tenenkaas

Al eerder zagen we in Potenpraat dat de Nederlandse taal veel negatiever is over voeten dan over handen. Met tenen en vingers lijkt hetzelfde aan de hand. We hebben het over ‘vingervlug’, maar ‘tenenkaas’. Iemand is gauw op de tenen getrapt, maar kan er de vinger achter krijgen. Iemand zuigt iets uit zijn tenen, maar heeft iets in de vingers. Kortom: het is tijd voor de emancipatie van de teen. Laten we daarom afspraken: de eerst volgende keer dat iemand ergens kromme tenen van krijgt, reageren we met ‘van die uitdrukking krijg ik kromme vingers’.