Reumapatiënten die medicatie gebruiken met TNF blokkers, krijgen vaak meer medicijn dan nodig is. Zij kunnen de dosering veilig verlagen. Het meten van de hoeveelheid medicijn in het bloed helpt bij het op maat behandelen van reumapatiënten. Behandeling op maat kan bijwerkingen voorkomen en zorgt dat er grip blijft op de kosten van dit dure medicijn.
Dit is één van de belangrijkste resultaten uit het proefschrift van Merel l’Ami, onderzoeker bij Reade.
TNF blokkers op maat
TNF blokkers zijn medicijnen die ontstekingen remmen door het lichaamseigen ontstekingsstofje TNF (tumornecrosefactor) te blokkeren. l’Ami deed onderzoek naar adalimumab en etanercept. Twee TNF blokkers die artsen regelmatig voorschrijven voor reumatoïde artritis, artritis psoriatica en ankyloserende spondylitis. Ze zijn beiden effectief, maar hebben ook bijwerkingen en zijn duur. Behandeling op maat is daarom belangrijk .
Medicijndosering veilig verlagen
De standaard dosering van adalimumab en etanercept is voor iedereen gelijk. De hoeveelheid medicijn in het bloed (medicijnspiegel) verschilt per patiënt. Het eerste onderzoeksresultaat laat zien dat de dosering van adalimumab met één derde kan worden verlaagd bij patiënten met reumatoïde artritis, die veel medicijn in het bloed hebben. Ook patiënten die met etanercept worden behandeld kunnen de dosering verlagen. 63% van de patiënten met een rustige ziekte kan de helft minder injecteren. Hiervan kan ook een deel voor langere tijd stoppen met het medicijn.
Medicijnspiegel in bloed belangrijke graadmeter in keuze TNF blokkers
Het tweede onderzoeksresultaat is dat de medicijnspiegel laat zien waarom TNF blokker adalimumab niet goed werkt bij reumatoïde artritis. Dit helpt bij het kiezen van een tweede behandeling. Vooral patiënten die (te) weinig medicijn in het bloed hebben, kunnen baat hebben bij een tweede TNF blokker, zoals etanercept.
Geen afname van stofje TNF bij een rustig ziekteverloop
Tenslotte is onderzoek gedaan naar het stofje TNF zelf. De hoeveelheid TNF in het bloed is geen voorspeller voor wie kan stoppen met het medicijn. Een deel van de patiënten stopt (tijdelijk) met adalimumab of etanercept omdat zij minder TNF in het bloed hebben. De resultaten laten echter zien dat er geen afname is in de hoeveelheid TNF bij een rustige ziekte. Daarentegen lijkt TNF in een vroeg stadium van de behandeling wel te voorspellen of iemand veel antistoffen gaat vormen. TNF blokker adalimumab werkt dan minder goed.
Eind januari 2020 heeft Merel l’Ami haar proefschrift “Towards personalized treatment of rheumatic diseases with TNF inhibitors – behandeling op maat met TNF-blokkers bij reumatische aandoeningen” verdedigt aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.
