Cliënten, die beduidend ouder zijn dan ik, spreek ik uit beleefdheid en respect met U aan. Ik accepteer het klakkeloos als diegene mij daarentegen tutoyeert. Mijn vriendin Karin vindt dat maar niks: 'Als een klant jou tutoyeert, dan geeft je dat het vanzelfsprekende recht om dat ook te doen. Het leeftijdsverschil doet daarbij niet ter zake.
Cliënten, die beduidend ouder zijn dan ik, spreek ik uit beleefdheid en respect met U aan. Ik accepteer het klakkeloos als diegene mij daarentegen tutoyeert. Mijn vriendin Karin vindt dat maar niks: ‘Als een klant jou tutoyeert, dan geeft je dat het vanzelfsprekende recht om dat ook te doen. Het leeftijdsverschil doet daarbij niet ter zake. Ongevraagd zomaar tutoyeren getuigt van disrespect. Het brengt je in een ongelijkwaardige positie. En dan zit je ook nog eens letterlijk lager, aan de voeten van je cliënt.’
Oei, voer voor psychologen! Wellicht heeft ze gelijk. Maar in de praktijk blijkt het best ingewikkeld soms. Welke cliënten tutoyeer je en welke niet? En wie bepaalt dat?
Onderzoek wijst uit dat de keuze voor u of jij wordt bepaald door iemands leeftijd, uiterlijk en maatschappelijke positie, alsmede het karakter van de situatie, de regionale herkomst en de opvoeding. De veranderende tijdgeest doet ook nog een duit in het zakje. Een rechter spreek je aan met u. Bij een nieuwe cliënt in driedelig kostuum en van ongeveer dezelfde leeftijd als jij, doe je dat waarschijnlijk ook. Daarentegen zal je een vrouw met een hippieachtig uiterlijk vermoedelijk meteen tutoyeren, omdat je dat (onbewust) bij haar vindt passen. Ze zal het vast raar of zelfs onprettig vinden als je haar met u aanspreekt.
Bij beduidend jongere cliënten gaat tutoyeren ook vanzelf. Ik zeg heus geen u tegen een broekie van vijfentwintig. Bij nieuwe cliënten die niet heel veel van leeftijd verschillen met mij, ligt het lastiger. Vaak stel ik bij de kennismaking meteen aan de orde hoe we elkaar zullen aanspreken: u of jij? Dat schept duidelijkheid. Anders blijf je maar om de hete brei heen draaien. Toch leidt ook dat weleens tot ongemakkelijke situaties. Dan hebben we afgesproken om elkaar te tutoyeren en spreekt die persoon mij de volgende keer toch weer met u aan, terwijl ik ondertussen zit te jijen en jouen.
Maar is het verstandig om klanten te tutoyeren? Tutoyeren zorgt voor een informele sfeer. Een cliënt kan echter ook al snel te dichtbij komen en de sfeer te kameraadschappelijk maken. En zit je eenmaal op de je-en-jij-toer, dan kun je niet meer terug. Vousvoyeren draagt daarentegen bij aan het scheppen van voldoende professionele afstand.
‘Zomaar tutoyeren getuigt van disrespect, of niet?’
Het voorkomt dat je te amicaal wordt met elkaar. Dat maakt het bijvoorbeeld gemakkelijker om cliënten die hun afspraak vergeten, een rekening te sturen.
Ook Podopost kiest al een aantal jaren voor het tutoyeren van de lezers. Sindsdien spreek ik jullie ongevraagd aan met jij. Of wil je liever dat ik u tegen je zeg?
