Een drukke praktijk combineren, met gezinsleven, sociale contacten, het leveren van mantelzorg. Het kan de nodige stress opleveren en als je niet op jezelf let ook tot een burn-out leiden. Maar je raakt niet van de een op de andere dag in een burn-out. Er gaan vaak jarenlang allerlei signalen aan vooraf, waarin zich steeds meer spanningsklachten opbouwen. Hoe ontstaat een burn-out en welke klachten kunnen zich voordoen?

Stress

Wanneer we in een spannende situatie terechtkomen die alertheid en scherpzinnigheid van ons verlangt, kunnen we ons gespannen en opgejaagd voelen. Met andere woorden we ervaren stress. Denk bijvoorbeeld aan situaties zoals het doen van een examen, in tijdnood verkeren,  in een noodsituatie terechtkomen. Stress is een natuurlijk verschijnsel. In zo’n situatie bereid het lichaam zich voor op een vecht- of vluchtmodus en zet een aantal fysiologische verschijnselen in gang:  de polsslag versnelt, de ademhaling wordt sneller en de spieren spannen aan. Dit alles om ervoor te zorgen dat we alert kunnen reageren. Meestal is dit van korte duur. Zodra de ‘druk van de ketel’ is, vertraagt het lichaam  de polsslag en ademhaling weer en ontspannen de spieren. Door rust en voldoende slaap, kan het lichaam makkelijk van deze inspanning herstellen.

Overspannen

Wanneer het lichaam echter voortdurend onder stress staat, ontspant het lichaam zich niet meer met normale rust en voldoende slaap. Het lichaam raakt uit balans. Er ontstaan zowel fysieke als psychische spanningsklachten (zie kaders). Als deze zo lang aanhouden dat je niet meer goed kunt functioneren is er sprake van overspannenheid. Herstellen vergt meer veel rust dan bij stress, omdat je als het ware je noodaggregaat moet aanspreken voor reserve energie. Om die energie aan te vullen zul je naast rust ook tijd moeten vrijmaken voor leuke activiteiten die je weer energie geven. De herstelperiode neemt meerdere weken in beslag.

Burn-out

Wanneer de spanningsklachten jarenlang aanhouden raak je geestelijk en fysiek uitgeput. Je noodaggregaat functioneert niet meer, waardoor je lichaam volledig uit balans is en geen reserves meer heeft om te herstellen. Gevolg is dat de klachten erger worden en je in een vicieuze cirkel terechtkomt. Simpele activiteiten, zoals boodschappen doen, een tijdschrift lezen, een klein stukje fietsen worden dan een te grote opgave.  Het herstellen van een burn-out kan enkele maanden tot soms wel een jaar duren, waarbij professionele hulp nodig is.

Gedragskenmerken

Mensen die een risico op een burn-out lopen zijn mensen die zich naast de eerder genoemde klachten ook herkennen in de volgende gedragingen:

• Slecht gevoelens kunnen uiten
• Moeilijk hulp kunnen vragen
• Negatief zijn over eigen prestaties
• Perfectionistisch
• Sterke betrokkenheid bij werk
• Ambitieus en veeleisend naar jezelf
• Moeilijk grenzen aan kunnen geven

Bronnen:
gezondheidskrant.nl/waarom-duurt-burnout-zo-lang/
Simmerblau.nl//pagina/burn-out-coaching